Πέτρα στη Χολή – Χολολιθίαση: Αίτια, Συμπτώματα & Αντιμετώπιση

Η χολολιθίαση, ή πέτρα στη χολή, περιλαμβάνει την παρουσία χολόλιθων, οι οποίοι αποτελούν συμπαγείς συσσωρεύσεις που σχηματίζονται μέσα στη χοληδόχο κύστη. Η χοληδόχος κύστη είναι ένα μικρό όργανο σε σχήμα αχλαδιού που βρίσκεται στην άνω δεξιά κοιλιακή χώρα, κάτω από το συκώτι. Ο κύριος ρόλος της είναι η αποθήκευση της χολής, η οποία είναι ένα υγρό που παράγεται από το συκώτι για να βοηθήσει στην πέψη των λιπών και την απορρόφηση σημαντικών λιποδιαλυτών βιταμινών. Συνδέεται με το ήπαρ και το έντερο μέσω μικρών αγωγών που ονομάζονται χοληφόροι πόροι, μέσω των οποίων μεταφέρεται η χολή.

Η πέτρα στη χολή μπορεί να αποτελείται από αδιάλυτη χοληστερόλη ή από ασβέστιο και χολερυθρίνη. Οι πέτρες στη χολή μπορεί να είναι τόσο μικρές όσο ένας κόκκος άμμου ή τόσο μεγάλες όσο μια μπάλα του γκολφ. Είναι πιθανό να αναπτυχθεί ένας ή πολλοί χολόλιθοι. Οι πέτρες στη χολή αναπτύσσονται λόγω μιας χημικής ανισορροπίας στη χολή μέσα στη χοληδόχο κύστη. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα επίπεδα χοληστερόλης, ασβεστίου ή χολερυθρίνης στη χολή αυξάνονται σημαντικά. Η περίσσεια αυτή στη συνέχεια οδηγεί στη δημιουργία λίθων.

Αιτίες Εμφάνισης Χολολιθίασης

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης χολολιθίασης. Αυτοί είναι το γυναικείο φύλο, η ηλικία άνω των 40 ετών αλλά και το οικογενειακό ιστορικό χολολιθίασης. Άλλες αιτίες είναι η παχυσαρκία ή το υπερβολικό σωματικό βάρος, η έντονη κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα. Για μια πέτρα στη χολή ενοχοποιούνται παθήσεις όπως ο διαβήτης, η κίρρωση του ήπατος, οι λοιμώξεις των χοληφόρων πόρων ή ιατρικές καταστάσεις που προκαλούν την καταστροφή πολλών ερυθρών αιμοσφαιρίων. Η αποτυχία της χοληδόχου κύστης να αδειάσει σωστά τη χολή, γεγονός που είναι πιο πιθανό να συμβεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ή η λήψη αντισυλληπτικών χαπιών αυξάνει τον κίνδυνο για χολολιθίαση. Η απότομη απώλεια βάρους από δίαιτα πολύ χαμηλών θερμίδων ή μετά από χειρουργική επέμβαση απώλειας βάρους, η υιοθέτηση μιας διατροφής πλούσιας σε λιπαρά και φτωχής σε φυτικές ίνες αλλά και η λήψη ενδοφλέβιας σίτισης για μεγάλο χρονικό διάστημα ευνοούν την ανάπτυξη χολόλιθων.

Πέτρα στη χολή: Συμπτώματα

Η πλειοψηφία των ανθρώπων που έχουν πέτρες στη χολή δεν έχουν συμπτώματα. Οι συγκεκριμένοι χολόλιθοι συχνά εντοπίζονται σε υπερηχογράφημα ή αξονική τομογραφία που γίνεται για άλλους λόγους και δεν χρειάζονται θεραπεία μιας και τα αρχικά συμπτώματα είναι συνήθως ήπια. Εάν εκδηλωθούν συμπτώματα, αυτά περιλαμβάνουν πόνο ο οποίος εμφανίζεται συνήθως στην πάνω δεξιά πλευρά της κοιλιάς. Ο πόνος είναι συχνά ξαφνικός και έντονος και μπορεί να ακτινοβολεί στο στήθος, την πλάτη ή την περιοχή μεταξύ των ώμων. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν το κιτρίνισμα του δέρματος ή των ματιών (ίκτερος) όταν οι πέτρες στη χολή εμποδίζουν τη διέλευση της χολής, πυρετό, εμετό, ναυτία, εφίδρωση και φούσκωμα.

Η χολολιθίαση μπορεί να προκαλέσει σημαντικές για τον ασθενή επιπλοκές. Αυτές περιλαμβάνουν την ανάπτυξη φλεγμονής στη χοληδόχο κύστη, η οποία ονομάζεται οξεία χολοκυστίτιδα. Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει πλήρης απόφραξη της χοληδόχου κύστης, που προκαλείται από κάποια πέτρα στη χολή. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν συνεχόμενο έντονο πόνο και πυρετό, και χρήζει άμεσης ιατρικής αντιμετώπισης με ενδοφλέβια υγρά, παυσίπονα και αντιβιοτική αγωγή.

Άλλη επιπλοκή αποτελεί η χοληδοχολιθίαση, η οποία μπορεί να αναπτυχθεί εάν ένας ή περισσότεροι χολόλιθοι μετατοπιστούν από τη χοληδόχο κύστη στους κύριους χοληφόρους πόρους και φράξουν την περιοχή όπου η χολή εξέρχεται στο έντερο. Η κατάσταση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε ίκτερο, οξεία χολαγγειίτιδα, η οποία είναι μια λοίμωξη των χοληφόρων πόρων που προκαλεί πόνο, ρίγη και πυρετό και οξεία παγκρεατίτιδα. Η οξεία χολαγγειίτιδα είναι μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση που απαιτεί έγκαιρη θεραπεία.

Διάγνωση Χολολιθίασης

Η πέτρα στη χολή διαγιγνώσκεται οριστικά με υπερηχογράφημα κοιλίας για τη λήψη εικόνων του εσωτερικού της χοληδόχου κύστης, οι οποίες στη συνέχεια αναλύονται για να αναζητηθούν σημεία χολόλιθων. Παράλληλα, το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα είναι μια διαδικασία που μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό μικρότερων λίθων που ενδέχεται να μην είναι ορατοί σε ένα υπερηχογράφημα κοιλίας.

Πέτρα στη Χολή: Θεραπεία

Η θεραπεία για τη χολολιθίαση εξαρτάται από την κάθε περίπτωση ξεχωριστά. Αν δεν παρουσιάζονται συμπτώματα, τότε συστήνεται η αναμονή και η τακτική παρακολούθηση. Εάν έχουν εκδηλωθεί συμπτώματα, τότε ενδείκνυται η χειρουργική αντιμετώπιση. Η επέμβαση που πραγματοποιείται σε αυτή την περίπτωση είναι η χειρουργική αφαίρεση της χοληδόχου κύστης και ονομάζεται χολοκυστεκτομή. Εάν υπάρχει λοίμωξη ή οξεία φλεγμονή της χοληδόχου κύστης, αυτό μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά προτού αφαιρεθεί η χοληδόχος κύστη.

Η χοληδόχος κύστη δεν είναι απαραίτητη για την λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Εάν αφαιρεθεί, η χολή εξακολουθεί να παράγεται από το ήπαρ και ρέει απευθείας στο λεπτό έντερο. Οι δύο χειρουργικές τεχνικές για τη συγκεκριμένη επέμβαση περιλαμβάνουν την ανοικτή και τη λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή. Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή είναι λιγότερο επεμβατική και οι Γενικοί Χειρουργοί στην Αθήνα την εφαρμόζουν πιο συχνά από την τεχνική της ανοιχτής χολοκυστεκτομής, καθώς προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα στον ασθενή σε μετεγχειρητικό επίπεδο.