Η περιτονίτιδα είναι η φλεγμονή του περιτοναίου, η οποία αποτελεί μια εσωτερική μεμβράνη που επενδύει την κοιλιακή κοιλότητα και τα ενδοκοιλιακά όργανα. Η πάθηση συνιστά μια μορφή φλεγμονώδους αντίδρασης σε οποιονδήποτε παράγοντα συμβάλλει στην πρόκληση ερεθισμού στον περιτοναϊκό υμένα. Συνεπώς, οι αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν σε αυτή την κατάσταση είναι ποικίλες. Η περιτονίτιδα μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, καθώς συχνά είναι απειλητική για τη ζωή εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία.
Περιτονίτιδα: Αίτια & ταξινόμηση της πάθησης
Ανάλογα με το αίτιο που την προκαλεί, η περιτονίτιδα μπορεί να ταξινομηθεί σε δύο κύριους τύπους, την αυτόματη βακτηριακή και τη δευτεροπαθή. Η αυτόματη βακτηριακή περιτονίτιδα είναι συνήθως μια επιπλοκή της ηπατικής ή νεφρικής ανεπάρκειας, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση υγρών στην κοιλιακή κοιλότητα, μια πάθηση που είναι γνωστή και ως ασκίτης. Η αυτόματη βακτηριακή περιτονίτιδα είναι η ανάπτυξη λοίμωξης του ασκιτικού υγρού στο περιτόναιο, χωρίς να υπάρχει κάποια ξεκάθαρη πηγή μόλυνσης.
Η δευτεροπαθής περιτονίτιδα, από την άλλη, έχει ξεκάθαρη πηγή. Είναι συνήθως το αποτέλεσμα μιας ρήξης οργάνου στην κοιλιακή χώρα, η οποία μπορεί να επιτρέψει στα βακτήρια να εισέλθουν στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Η δευτερογενής περιτονίτιδα εμφανίζεται συχνότερα ως επιπλοκή γαστρεντερικών διαταραχών, όπως η σκωληκοειδίτιδα, η παγκρεατίτιδα, η διάτρηση έλκους στομάχου ή δωδεκαδακτύλου, η οξεία απόφραξη του εντέρου (ειλεός) ή η διάτρηση του εντέρου. Παθήσεις όπως η οξεία χολοκυστίτιδα αλλά και η οξεία εκκολπωματίτιδα μπορούν επίσης να προκαλέσουν περιτονίτιδα. Γυναικολογικές παθήσεις και καταστάσεις όπως η ρήξη ή συστροφή ωοθήκης, η οξεία σαλπιγγίτιδα ή η εξωμήτριος κύηση μπορούν σε ορισμένες περιπτώσεις να οδηγήσουν στην εκδήλωση φλεγμονής του περιτοναίου. Τέλος, η δευτερογενής περιτονίτιδα μπορεί επίσης να εμφανιστεί ως επιπλοκή ορισμένων ιατρικών παρεμβάσεων όπως η γαστρεντερική χειρουργική, η χρήση σωληνών σίτισης ή η περιτοναϊκή κάθαρση.
Περιτονίτιδα κι επιπλοκές: Πόσο απειλητική είναι για την υγεία
Μια πιθανή επιπλοκή της περιτονίτιδας είναι η σήψη, η οποία προκύπτει από την εξάπλωση της μόλυνσης σε όλο το σώμα. Εάν η πάθηση δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, η λοίμωξη μπορεί να εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος προκαλώντας ακραία απόκριση του σώματος η οποία ορίζεται ως σηπτικό σοκ, ενώ μπορεί να δημιουργήσει σοβαρές βλάβες στα όργανα και οργανική ανεπάρκεια. Εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, η σήψη μπορεί να είναι θανατηφόρα. Σε περίπτωση που το ήπαρ δεν μπορέσει πλέον να απομακρύνει τις τοξικές ουσίες από το αίμα, μπορεί να εκδηλωθεί ηπατική εγκεφαλοπάθεια. Η πάθηση αυτή εκδηλώνεται με απώλεια της εγκεφαλικής λειτουργίας ως αποτέλεσμα της περιτονίτιδας. Η περιτονίτιδα μπορεί να οδηγήσει επίσης σε προοδευτική νεφρική ανεπάρκεια, γι’αυτό αποτελεί επείγουσα κατάσταση η οποία πρέπει να αντιμετωπίζεται άμεσα, με μετάβαση του ασθενούς στο νοσοκομείο, χωρίς καμία καθυστέρηση.
Συμπτώματα περιτονίτιδας
Τα συμπτώματα της περιτονίτιδας μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την υποκείμενη αιτία. Οι πιο κοινές ενδείξεις της πάθησης περιλαμβάνουν έντονο πόνο στην κοιλιά, ο οποίος αρχικά εντοπίζεται στην περιοχή του πάσχοντος οργάνου όπως η σκωληκοειδής απόφυση, και σταδιακά επεκτείνεται σε όλη την κοιλιακή χώρα. Ο πόνος συνοδεύεται από ναυτία και έμετο, απώλεια όρεξης, διάρροια, δυσκοιλιότητα, πυρετό, κόπωση, ταχυκαρδία, εφίδρωση και ενδεχομένως υπόταση. Εάν ο ασθενής έχει υποβληθεί σε περιτοναϊκή κάθαρση, το θολό υγρό της αιμοκάθαρσης μπορεί επίσης να αποτελεί ένδειξη περιτονίτιδας.
Περιτονίτιδα και αντιμετώπιση ώστε να προληφθούν σοβαρές επιπλοκές
Η περιτονίτιδα μπορεί να προκαλέσει σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή του ασθενούς επιπλοκές, γι’αυτό χρήζει άμεσης νοσηλείας κι επείγουσας χειρουργικής αντιμετώπισης. Αφού γίνει εισαγωγή του ασθενούς στο νοσοκομείο, χορηγείται άμεσα αντιβιοτική αγωγή κι αμέσως μετά πραγματοποιείται χειρουργική επέμβαση. Η επέμβαση αποσκοπεί στον πλήρη καθαρισμό της περιτοναϊκής κοιλότητας και όλων των οργάνων από τα τοξικά υγρά και τη μετέπειτα αποκατάσταση του πάσχοντος οργάνου. Η περιτονίτιδα μπορεί επίσης να απαιτεί πρόσθετη υποστηρικτική φροντίδα του ασθενούς, όπως ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών και υγρών, χορήγηση πλάσματος ή αίματος ή αναπνευστική υποστήριξη, εάν κριθεί απαραίτητο. Οι Γενικοί Χειρουργοί στην Αθήνα διαθέτουν μακρά εμπειρία στην αντιμετώπιση της περιτονίτιδας, ώστε να προληφθούν απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές.
