Η διάτρηση εντέρου αναφέρεται στην εμφάνιση μιας τρύπας ή σχισίματος στο τοίχωμα του παχέος ή του λεπτού εντέρου, η οποία συνήθως οδηγεί στην απελευθέρωση του εντερικού περιεχομένου στην κοιλιακή ή αλλιώς περιτοναϊκή κοιλότητα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης μιας σοβαρής λοίμωξης, γνωστής ως περιτονίτιδα. Το έντερο αποτελεί κυρίαρχο όργανο του σώματος, συνεπώς η παραβίαση της ακεραιότητάς του μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη γενική υγεία του ασθενούς. Ιδιαίτερα η διάτρηση εντέρου συνιστά επείγουσα κατάσταση η οποία απαιτεί άμεση ιατρική περίθαλψη.

Τι μπορεί να προκαλέσει διάτρηση του εντέρου;

Οι αιτίες της διάτρησης του παχέος εντέρου ποικίλλουν και μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ευρέως σε τραυματικής και μη τραυματικής προέλευσης. Στα τραυματικά αίτια συγκαταλέγονται τυχαίοι τραυματισμοί κατά τη διάρκεια ενός ατυχήματος ή μιας πτώσης. Στα αίτια αυτά περιλαμβάνεται επίσης κάποια χειρουργική επέμβαση ή ενδοσκοπική διαγνωστική εξέταση που ενδέχεται να βλάψουν ακούσια το τοίχωμα του εντέρου. Ο τραυματισμός αυτός του οργάνου ενδέχεται επίσης να προκύψει ως αποτέλεσμα της κατάποσης ξένων σωμάτων, καυστικών υγρών ή αιχμηρών αντικειμένων.

Στα μη τραυματικά αίτια περιλαμβάνεται μια σειρά από παθήσεις, οι κυριότερες εκ των οποίων είναι:

  • Εκκολπωματίτιδα: Φλεγμονή των εκκολπωμάτων (μικρές, διογκωμένες σακοειδείς προπτώσεις στο τοίχωμα του παχέος εντέρου) που οδηγεί σε διάτρηση εντέρου.
  • Σκωληκοειδίτιδα: Η φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης αυξάνει τον κίνδυνο διάτρησης.
  • Ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (νόσος του Crohn και ελκώδης κολίτιδα): Οι παθήσεις αυτές προκαλούν μακροχρόνια φλεγμονή και έλκη στην πεπτική οδό, αυξάνοντας τον κίνδυνο για διάτρηση.
  • Καρκίνος του παχέος εντέρου: Καρκινικοί όγκοι που διαβρώνουν το τοίχωμα του παχέος εντέρου ενδέχεται να προκαλέσουν την πάθηση.
  • Ισχαιμική κολίτιδα: Μειωμένη ροή αίματος στο παχύ έντερο που οδηγεί σε νέκρωση και διάτρηση.
  • Λοιμώξεις όπως η φυματίωση αυξάνουν τον κίνδυνο διάτρησης.
  • Χρήση στεροειδών ή ορισμένων άλλων φαρμάκων όπως τα φάρμακα χημειοθεραπείας που αποδυναμώνουν το τοίχωμα του εντέρου.

Συμπτώματα και επιπλοκές διάτρησης εντέρου

Οι ασθενείς με διάτρηση εντέρου μπορεί να εμφανίσουν μια σειρά συμπτωμάτων, με το κυρίαρχο εκ των οποίων να είναι ο έντονος κοιλιακός πόνος. Εκδηλώνεται επίσης πυρετός και ρίγη, ναυτία και έμετος, κοιλιακή διάταση, ευαισθησία και ακαμψία στην κοιλιακή χώρα, αδυναμία αποβολής αερίων ή κοπράνων, ταχυκαρδία, υπόταση (χαμηλή αρτηριακή πίεση) ή και ενδείξεις σήψης σε σοβαρές περιπτώσεις.

Η διάτρηση εντέρου μπορεί να οδηγήσει σε αρκετές σοβαρές επιπλοκές, κυρίως λόγω της διαρροής του εντερικού περιεχομένου στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Η πιο άμεση και ανησυχητική επιπλοκή είναι η περιτονίτιδα, μια οξεία φλεγμονώδης απόκριση που προκαλείται από την εισαγωγή βακτηρίων και κοπράνων στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Αυτή η φλεγμονή μπορεί να οδηγήσει σε εκτεταμένη μόλυνση και σήψη, μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση που χαρακτηρίζεται από συστηματική φλεγμονώδη απόκριση που μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια οργάνων. Επιπλέον, η παρουσία ξένου υλικού και βακτηρίων στην κοιλιακή κοιλότητα μπορεί να οδηγήσει στο σχηματισμό αποστημάτων, εντοπισμένων θυλάκων μόλυνσης που μπορεί να απαιτούν χειρουργική παροχέτευση. Μια άλλη σοβαρή επιπλοκή είναι η οξεία εντερική απόφραξη, η οποία μπορεί να συμβεί είτε λόγω συμφύσεων που σχηματίζονται ως απόκριση στη φλεγμονή είτε λόγω της άμεσης επίδρασης της διάτρησης στην εντερική κινητικότητα. Επιπλέον, η παρατεταμένη μόλυνση και φλεγμονή μπορεί να οδηγήσουν σε ουλές και στενώσεις στο παχύ έντερο, προκαλώντας δυνητικά χρόνια απόφραξη του εντέρου και δυσφορία.

Ενδεδειγμένη θεραπεία για τη διάτρηση εντέρου

Η θεραπεία της πάθησης είναι κυρίως χειρουργική και στοχεύει στην αντιμετώπιση της διάτρησης και στον έλεγχο της λοίμωξης. Μάλιστα, πρόκειται για μία από τις λίγες περιπτώσεις όπου ενδείκνυται το ανοιχτό χειρουργείο έναντι της λαπαροσκοπικής προσέγγισης. Ανάλογα με την έκταση και τη θέση της διάτρησης, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να περιλαμβάνει επιδιόρθωση της τρύπας, εκτομή τμήματος του εντέρου ή δημιουργία παρά φύσει έδρας (κολοστομία). Οι Γενικοί Χειρουργοί στην Αθήνα, που απαρτίζουν την ιατρική ομάδα του Colon Rectal, αντιμετωπίζουν χειρουργικά τη διάτρηση εντέρου, προκειμένου να προληφθούν επικίνδυνες για τη ζωή του ασθενούς επιπλοκές. Σε ορισμένες περιπτώσεις και εφόσον υφίστανται καθορισμένες ενδείξεις η διάτρηση εντέρου μπορεί να αντιμετωπιστεί με συντηρητικά μέτρα τα οποία περιλαμβάνουν ενδεχόμενη παροχέτευση και ενδοφλέβια χορήγηση ευρέος φάσματος αντιβιοτικής αγωγής.